02.04.2021

W tym wiosennym, świątecznym czasie temat na tutejszym fanpage bardzo aktualny - JAJO.

Jajo jest swoistym mikrokosmosem i cudem na skalę Wszechświata. To zapewne powód dla którego jest symbolem odradzania się życia.
Pisklę oddycha w jajku przez skorupkę, jajka kury mogą czekać dwa tygodnie na wysiadywanie, a i ludzie w pewnym sensie składają jaja.

U tych gatunków ptaków, które żyją na większych wysokościach, dziurek w skorupce jest więcej niż w skorupkach jaj innych ptaków. To dlatego, że im wyżej nad poziom morza, tym mniej jest tlenu i tym trudniejsze oddychanie. Jednocześnie jednak otwory muszą być na tyle niewielkie, by nie wyparowało zbyt dużo wody. Poza tym przy skorupce jest podwójna warstwa błony pergaminowej, która otacza komorę powietrzną przy tępym biegunie jajka. Na wierzchu żółtka surowego rozbitego jaja możemy zobaczyć jasną plamkę. To tarczka zarodkowa. Z niej będzie się rozwijał zarodek. Ta tarczka zawsze jest u góry żółtka, by docierało do niej ciepło z organizmu matki. W białku są sznury białkowe - tzw. chalazy. Sznury są żyroskopem, który ustawia żółtko tak, że tarczka zarodkowa jest zawsze u góry. Chalazy pomagają gospodyni rozpoznać, które jajo jest ugotowane, a które surowe. Jajem należy obrócić - ugotowane będzie się kręciło bezwładnie, a surowe natychmiast wyhamuje - sznury chalazy niwelują ruch, który chcemy jaju nadać. To przystosowanie do tego, by zarodek miał stabilny układ, zapobiegający wstrząsom i pomagający w rozwoju zarodka.

Najmniejsze ptasie jajo to jajo kolibra o wielkości małego groszku i wadze poniżej 1 g, a największe jest jajo strusia - może ważyć 1,8 kg i rozbijać je trzeba młotkiem. Ubarwienie jaj może być przeróżne: od białego do czarnego przez różowe, zielone, błękitne. Z naszych ptaków różowe w ciemne kropki jaja składa np. zaganiacz, a piękne turkusowe - drozd śpiewak. Białe jaja składają ptaki gniazdujące w norach czy dziuplach albo ptaki bardzo silne, których jajom nie grozi niebezpieczeństwo. Z kolei ptaki składające jaja na otwartej przestrzeni mają jaja tak ubarwione, że ich prawie nie widać. Kształt jaj też ma znaczenie - gatunki, które gniazdują na klifach skalnych, których jajo mogłoby się stamtąd wyturlać, mają jaja gruszkowate, a np. puszczyki, które gniazdują w dziuplach mają jaja okrągłe prawie jak piłeczki ping-pongowe.
Kura znosi jajko codziennie, ale wysiaduje je dopiero gdy złoży ostatnie jajo. Za to gniazdowniki - np. sowy - wysiadują od początku wszystkie jaja, by je chronić. Młode wykluwają się w kilkudniowych odstępach. Zarodek czerpie budulec do budowy kości ze skorupki - skorupka staje się coraz słabsza i w pewnym momencie w górnej części dzioba u pisklaka pojawia się tzw. ząb jajowy - mała wyrośl, przy pomocy której zarodek rozsadza jajo od spodu, od wnętrza. Bo jajo ma strukturę kolistą, zgnieść jest je trudno, ale od wewnątrz nie jest odporne na nacisk.

Jaja są powszechne w świecie zwierząt. Zaczynając od bezkręgowców, przez ryby składające ikrę czy płazy, których jaja nie mają skorupki, są galaretowate i podatne na wpływy środowiska. Jaja składają też gady - np. krokodyle składają skórzaste jaja, które twardnieją - robią się prawie porcelanowe - natychmiast po zetknięciu z powietrzem, pod wpływem dwutlenku węgla z powietrza. Jaja składają też niektóre ssaki - jak dziobak czy kolczatka.

Natura powielała swoje pomysły i również człowiek potrzebuje komórki jajowej aby kolejny człowiek pojawił się na Ziemi.
Mnogość cech i możliwości jaj jest fascynująca i warto o nich przypomnieć przed obchodami radosnych i zielonych Świąt Wielkanocnych !

Wszystkiego dobrego od Fundacji Bezpieczne Gniazdo !

info o jajach za:
Andrzej Kruszewicz dyr. warszawskiego ZOO
stroik :

#stroikzerowaste
#swietazerowaste
#postawnaprostote